1.亜種 aeacus (Felder, 1860)4) [♀][♂: rhadamanthus, (Doubleday, 1846)3)]
= rhadamanthus, (Boisduval, 1836)2) [♀] (➡rhadamantus )
= rhadamanthus, (Doubleday, 1846)3) (nec (Boisduval, 1836)2)) [♂, ♀] (Cochin China (=Vietnam))
= thomsonii (Bates, 1875)1) [♂] (Siam (=Thailand))
= praecox (Fruhstorfer, 1913)6) [♂, ♀] (Bankok, Siam (=Thailand))
(分布)NEPAL(Dana, Tatopani, Ghorepani, Pokhara 渓谷, Kathmandu, Godawari, Jiri, Dharan, Mahabhara; INDIA [Himachal Pradesh] Simla, [Uttarakhand] Mussoorie, Dehra Dun, Tehri, [Sikkim], [Arunachal Pradesh] Kameng川流域, Siang, Mishmi Hills, Lohitpur, [Assam] Gauhati, Brahmaputra, Rengma Hills, Silchar, [Meghalaya] Khasi-Jaintia Hills, Shillong, [Nagaland] Naga Hills, [Manipur], [Orissa], [West Bengal] Darjeeling; BHUTAN; BANGLADESH; 中国(CHINA) [西蔵自治区(Xizang Ziziqu=Tibet)] Lhasa, Yarlung Zangpo Jiang (=Zangpo渓谷); MYANMAR [Chin] Chin丘陵北部, Victoria山, [Rakhine (=Arakan)], Rakhine Yoma, [Kachin] Putao, Myitkyina, [Mandalay] Pyin Oo Lwin, [Shan], [Yangon], [Mon] Mawlamyine, [Tanintharyi (=Tenasserim)] Dawei (=Tavoy), Beik (=Mergui), Tanintharyi; THAILAND (Northern) Chiang Rai, Chiang Dao, Doi Suthep, Chaing Mai, Wiang Ko Sai, (Central) Sukhothai, Phitsanulok, Phu Khieo, Thung Yai, Khao Yai, Erawan滝, Sai Yok国立公園, Ratchaburi, Bangkok, Pattaya, Chanthaburi, Khao Sa Bap, (Peninsular) Ban Khao Yoi, Kaeng Krachan; LAOS [Houayxay] Ban Houayxay, [Xay] Oudom Xay, [Xaignabouri] Muang Xaignabouri, Nam Phouy, [Vientiane] Viangchan (=Vientiane), Tha Ngon, [Borikhan] Lak Sao, [Khammouan] Muang Khammouan, [Sekong] Thateng; CAMBODIA; VIETNAM (Northern) Lao Cai, Sa Pa (=Ca Pa), Dong Mo, Tam Dao, Que Phong, Tonkin湾,(Southern)Quy Nhon, Nha Trang, Bao Loc, Phan Rang, Ho Chi Minh。(基産地不明)。 [分布図151]
(発見と原記載のエピソード)Lucas (1835)によってフィリピン産のキシタアゲハがrhadamantus Boisduvalとして発表されたが(この標本はBoisduval所蔵のものと考えられる)、その翌年(1836) Boisduvalはフィリピン産(♂、♀の変異)とともに中国産の♀を含めrhahdamanthusとして記載したのが本亜種に関する最初の報告である。一方、♂は1846年、中国とインドの標本に基づきDoubledayにより♀とともに記載された。その後、Felder (1860)は古いMarchandの蒐集した標本中に見出された♀(採集地は不明)をaeacusと命名し新種として発表した。なお、種名aeacusはAegina島の王の名で、MinosやRhadamanthusとともに死後下界で裁判官となったAeacusに因む(ギリシャ神話)。
(特徴)亜種としては最も広範囲な分布域を持っている。そのため地域差による変異がいくらか認められる。例えばTibetやHimalayaの北部産の♂の前翅裏面の翅脈条は黄色が欠如する。また、Thailandでは乾期の個体は雨期の個体より小型である。
(斑紋)♂:前翅の地色は他の亜種より幾分淡く、翅脈条斑は最も幅広い。後翅の黒色外縁帯や山形斑は亜種szechwanusと変わらないが、黒色汚斑が大きい。
♀:亜種中最も大型である。前翅の地色は他の亜種より褐色を帯び、中室斑および翅脈条斑とも他種より幅広い。後翅の暗色翅室斑点は他亜種より小さく、亜外縁黄色斑の黒色鱗による陰りも少ないため明るい。